หลักสูตรผู้นำกระบวนทัศน์ใหม่
คิดสู่ใจ ไหลเป็นปัญญา

หลักสูตรที่พัฒนาผู้นำ ให้รู้จักวิธีนำตนเอง ด้วยการสอดประสานศาสตร์ตะวันตกและตะวันออก ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้ต่างๆ ทำให้ผู้นำได้รู้จักตัวเอง และเข้าใจผู้อื่นอย่างแท้จริง จึงเปลี่ยนแปลงตนเองสู่พฤติกรรมใหม่ที่พึงประสงค์

“หากรู้จักตนเอง และเข้าใจผู้อื่นดีพอ โลกนี้ย่อมไม่มีสงคราม”

ท่านติช นัท ฮันห์

เป็นหลักสูตรที่ผู้ใต้บังคับบัญชาของผู้นำ ต่างพูดเป็นเสียงเดียวว่า “เกิดอะไรขึ้นกับหัวหน้าฉัน ทำไมหัวหน้าถึงเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้นชั่วข้ามคืน”

ความเป็นมาและวัตถุประสงค์ :

หลักสูตร “ผู้นำกระบวนทัศน์ใหม่ : คิดลงสู่ใจไหลเป็นปัญญา” ได้บูรณาการและพัฒนาต่อยอดจากชุดความรู้ “Learn how to learn” ที่ผู้สอนได้มีโอกาสพัฒนาบุคลากรร่วมกับองค์กรต่างๆ เพื่อเปลี่ยนแปลงโลกด้านในของบุคลากร สู่การเปลี่ยนแปลงทั้งแผงย่างยั่งยืน  ตามทิศทางของวิทยาศาสตร์กระบวนทัศน์ใหม่ ที่เคลื่อนย้ายกระบวนทัศน์จากการมององค์กรแบบแยกส่วน มาสู่การเชื่อมโยงแบบองค์รวม (Holistic)  แสวงหาการเรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกันได้อย่างมีความสุข พร้อมๆกับได้รับความสำเร็จจากการทำงาน  อันทำให้บุคลากรในองค์กรมีความสัมพันธ์เกื้อกูลซึ่งกันและกัน สร้างสานสู่องค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization) ด้วยวิถีการจัดการความรู้ในกระบวนทัศน์ใหม่ โดยมององค์กรเป็นสิ่งมีชีวิตและเครือข่ายของสิ่งมีชีวิต มากกว่ามองว่าเป็นเครื่องจักรและชิ้นส่วนของเครื่องจักร

เน้นให้ความสำคัญของการทำงานร่วมกันอย่างผ่อนคลายไม่เคร่งเครียด  โดยฝึกฝนให้ผู้นำมีกระบวนทัศน์ใหม่ในการเรียนรู้อย่างเปิดรับ (Open Living System) สื่อสารอย่างกรุณา และรับฟังอย่างลึกซึ้ง (Deep Listening) มีการสืบค้นร่วมกัน ซึ่งเป็นหัวใจหลักสำคัญของการพูดคุยแบบสุนทรียสนทนา (Dialogue) อันจะทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการสื่อสารระหว่างกัน เพิ่มความร่วมมือไว้วางใจ เอื้ออาทรทุกฝ่าย และดำเนินชีวิตได้อย่างสอดคล้องกับเงื่อนไขการทำงานหรือสิ่งแวดล้อมที่กำลังเปลี่ยนแปลงเคลื่อนไหวตลอดเวลาในปัจจุบัน

โดยผู้เข้าร่วมจะได้เรียนรู้ผ่านฐานการเรียนรู้ทั้ง 3 ฐาน คือ ฐานกาย  ฐานใจ  ฐานความคิด  เพื่อค้นพบศักยภาพแห่งการบรรสานความแตกต่างและหลากหลาย  อันช่วยก่อเกิดความรู้ใหม่จนกลายเป็นผู้นำกระบวนทัศน์ใหม่  ที่จะช่วยสร้างแรงบันดาลใจในการผลิตผลงานให้บรรลุร่วมกันในองค์กร 

รูปแบบการอบรมนั้นจะเน้นเปิดโอกาสให้ผู้เข้าร่วมได้สืบค้นถึงศักยภาพการเรียนรู้ของตนเองและเพื่อนร่วมงาน  ซึ่งจะแตกต่างไปจากการสัมมนาทั่วๆไป เพราะความรู้เกิดจากการปฏิบัติจริง (Practiced-base Knowledge) ผ่านกระบวนการต่างๆที่หลากหลายเพื่อเพิ่มความรู้ของผู้นำในมุมมองใหม่

รูปแบบการเรียนรู้ :

ผู้เข้าอบรมจะมีโอกาสสืบค้นถึงศักยภาพการเรียนรู้ของตนเอง และของเพื่อนร่วมงาน ซึ่งแตกต่างไปจากการอบรมสัมมนาที่มีการบรรยายเพียงอย่างเดียว  เพราะความรู้เกิดจากการปฏิบัติจริง ผ่านกระบวนการต่างๆที่หลากหลาย  เพื่อเพิ่มความรู้เชิงประสบการณ์ที่สดใหม่  เป็นปัจจุบัน  มีชีวิตมีชีวา ในบรรยากาศของธรรมชาติที่ผ่อนคลาย

องค์ประกอบการเรียนรู้ :

1. สุนทรียสนทนา (Dialogue)

สุนทรียสนทนาเป็นเครื่องมือสำคัญของทีมปีเตอร์เซงเก้แห่งเอ็มไอทีที่จะนำเอามาใช้เป็นเครื่องมือหลักของการเรียนรู้ร่วมกันเป็นทีม (Team Learning) อันเป็นหนึ่งในห้าปัจจัยที่ทำให้การจัดตั้งองค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization) ประสบความสำเร็จ นอกจากนี้สุนทรียสนทนายังช่วยเผย Mental Model ที่แฝงซ่อนเร้นอยู่ ทำให้เราได้เห็นโลกด้านในของตัวเอง และสามารถเข้าไปจัดการกับมันได้ โดยไม่ตกเป็นทาส อันจะนำไปสู่การเขียนโลกใบใหม่

สุนทรียสนทนา ได้ให้มิติแห่งการสื่อสารร่วมกันอย่างถูกต้อง โดยสามารถจะเรียนรู้ที่แขวนการตัดสินคน ทำให้เรียนรู้ที่จะฟังได้อย่างลึกซึ้ง ผู้เข้าร่วมจะได้สัมผัสกับการก่อเกิดแห่งนวัตกรรมทางความคิด วิธีการ การหาคำตอบให้กับปัญหาต่างๆ อันจะผุดพรายขึ้นอย่างอุดมสมบูรณ์ในสภาวะเช่นนี้ในวงสนทนา

2. ผู้นำสี่ทิศ 

เป็นกิจกรรมค้นหาตนเองที่ประยุกต์มาจากการบริหารงานแบบอินเดียแดงที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้ผลดีในองค์กร  ผู้นำสี่ทิศ เป็นการนำเอาสัตว์สี่ตัว (กระทิง อินทรีย์ หนู และหมี) มาเป็นตัวแทนนิสัยของคนในองค์กร ซึ่งแต่ละคนต่างก็มีนิสัยแตกต่างกัน กิจกรรมนี้จะทำให้ผู้เข้าร่วมได้ค้นพบว่าตัวเองมีนิสัยแบบสัตว์ชนิดไหน ผู้ที่เกี่ยวข้องกับเรามีนิสัยแบบสัตว์ชนิดไหน  อันจะทำให้เราทราบถึงตัวตนที่แท้จริง และยอมรับในนิสัยของผู้อื่น เมื่อทราบจุดแข็งและจุดอ่อนของตนเองและผู้อื่น ก็จะทำให้เราสามารถพัฒนาตัวเองและปรับตัวเข้ากับผู้อื่นได้อย่างมีกระบวนทัศน์  ส่งผลให้การอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข 

3. ทฤษฎีตัวยู 

เป็นเครื่องมือที่ Otto Charmer ปรมาจารย์ด้านการเรียนรู้แห่ง MIT ได้นำเสนอการเรียนรู้วิธีการใหม่เรียกว่า “การเรียนรู้จากอนาคต (Learning from the future)” ซึ่งมีความละม้ายคล้ายคลึงกับการฝึกมหาสติปัฏฐานสูตรทางพุทธศาสนา ที่เน้นเมื่อรับรู้ หรือสัมผัสกับอะไร ก็อย่าเพิ่งรีบตัดสินใจหรือสรุปทันที ให้รู้จักพิจารณาห้อยแขวนความคิดนั้นๆไว้ก่อน เมื่อจิตว่าง แล้วค่อยตัดสิน ซึ่งถ้ารู้จักนำเอาทฤษฎีตัวยูเข้ามาประยุกต์ใช้ในการทำงาน ก็เท่ากับเป็นการทำงานควบคู่ไปกับการปฏิบัติธรรม หรือที่เรียกว่า “บวชอยู่กับงาน” นั่นเอง

 จะเห็นได้ว่าสมการแบบ Theory U จะทำให้คนมีเวลาไตร่ตรองมากขึ้น พอได้ยินหรือรับรู้อะไรบางอย่าง แทนที่จะตอบสนองเปรี้ยงปร้างออกไปทันที ก็ระงับห้อยแขวนปฏิกิริยาไว้ หลังจากนั้นก็สังเกต รับรู้อาการด้วยสติอันตื่นรู้ แล้วเลือกสรร  ออกแบบสิ่งที่จะแสดงออกไปด้วยสติปัญญาด้วยหัวใจที่เปิดกว้าง

4. คลื่นสมอง 

เป็นการนำเอางานวิจัยสมองของแอนนาไวส์มาปรับใช้ในการสื่อสารหรือการถ่ายทอดความรู้ในองค์กรเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการอยู่ร่วมกันได้แก่คลื่นเบต้า  คลื่นอัลฟ่า  คลื่นเทต้า และคลื่นเดลต้า  เป็นฝึกฝนตนเองเพื่อจะดึงเข้าสู่คลื่นอัลฟ่าให้ได้บ่อยครั้ง ซึ่งเป็นคลื่นที่เหมาะกับการเรียนรู้ และสื่อสารกันอย่างกรุณา ซึ่งแตกต่างจากคลื่นเบต้าที่เน้นแต่เพียงเหตุผลของฐานความคิดเป็นสำคัญ จึงคุยกันไม่เข้าใจ เพราะมิได้สื่อสารกันไปถึงจิตใจของคู่สนทนา

5. โหมดชีวิต

เป็นการเรียนรู้พื้นฐานความเข้าใจเรื่องภาวะของมนุษย์ที่นำพาตัวเองเข้า–ออก จากสองสภาวะนี้ตลอดเวลา

โหมดปกติ : เป็นภาวะที่ร่างกายตื่นตัว พร้อมเผชิญกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น รวมถึงมีความกล้าหาญที่จะจัดการกับสถานการณ์นั้นๆด้วยความไว้วางใจลึกๆในตัวว่าจะดูแลและผ่านพ้นสถานการณ์ไปด้วยดี  ในขณะเดียวกันจิตใจของเราก็จะรู้สึกเชื่อมโยง ชื่นชม  และพร้อมให้อภัยตนเองและผู้อื่น  พร้อมกันนั้นสภาวะปกติดังกล่าว สติปัญญาของเราจะสร้างสรรค์ เปิดรับและย่อยสิ่งใหม่ๆ ยืดหยุ่น ไม่ยึดติดกับกรอบความคิดและข้อมูลเรื่องราวเดิมๆ และพร้อมที่จะสืบค้นอนาคตในด้านบวก การสื่อสารสนทนาที่เกิดจากสภาวะนี้จะสด ใหม่ มีชีวิต และมีพลัง

โหมดปกป้อง : เป็นภาวะที่ร่างกายแข็งเกร็งด้วยความหวาดหวั่นและความกลัว  เพราะไม่เชื่อมั่นในสมรรถนะของตนที่จะรับมือกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นรอบๆตัว  ในภาวะที่พะวงเอาแต่ปกป้องตนเอง จิตใจของเราจะตัดขาดและแยกตัวจากผู้อื่น ตกอยู่ในร่องอารมณ์ ที่เป็นภาวะของอารมณ์ลบต่างๆต่อเนื่อง ทำให้เป็นอุปสรรคกับสัมพันธภาพกับผู้อื่นมากยิ่งขึ้น  ในภาวะเช่นนี้สติปัญญาของเราจะจำกัดและตีบตันกับประสบการณ์และความรู้เดิม เหมือนเล่นเทปม้วนเก่า การสื่อสารสนทนาจะแห้งแล้ง ไร้พลัง

การเรียนรู้ถึงโหมดชีวิตมุ่งให้ผู้เข้าร่วมอบรมดำรงตนให้อยู่ในภาวะปกติให้มากที่สุดเพื่อเปิดโอกาสให้เขาได้สัมผัสโดยตรงด้วยตัวเขาเองว่าเมื่ออยู่ในความตื่นตัวพร้อมนั้นอารมณ์ความรู้สึกเชิงบวกความอ่อนโยนพร้อมที่จะเชื่อมโยงกับผู้อื่นและสามารถใช้ความคิดพลังสร้างสรรค์คล่องตัวทั้งทางร่างกายและจิตใจตลอดจนปัญญาควบคู่กันไป